بن‌بست روند صلح ترکیه و کردها در سایه بحران سوریه

سرویس جهان- در حالی‌که عبدالله اوجالان با اعلام پایان مبارزه مسلحانه و دستور خروج نیروهای پ‌ک‌ک از خاک ترکیه امیدها برای آغاز «عصر جدیدی از صلح» را زنده کرد، روند صلح میان دولت ترکیه و کردها بار دیگر در بن‌بست قرار گرفته است. هم‌زمان، وضعیت پیچیده شمال سوریه و حضور نیروهای دموکراتیک سوریه در امتداد مرزهای ترکیه، نه‌تنها این روند را دشوارتر کرده، بلکه خطر بازگشت به چرخه‌ای تازه از خشونت را افزایش داده است.

به گزارش کردپرس، روند صلح میان دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) با وجود نشانه‌هایی از آغاز دورانی تازه، با مشکلات جدی روبه‌رو شده است. در ابتدای سال جاری عبدالله اوجالان، رهبر محبوس کردها، پایان مبارزه مسلحانه را اعلام کرد و از نیروهای پ.ک.ک خواست خاک ترکیه را ترک کنند که این اتفاق امیدها برای حل مسالمت‌آمیز «مسئله کرد» افزایش یافت. در پی این فراخوان، بخشی از نیروهای پ.ک.ک در ماه ژوئیه سلاح‌های خود را زمین گذاشتند و به کوهستان قندیل در شمال عراق عقب‌نشینی کردند؛ اقدامی که نشانه‌ای از تمایل به صلح تعبیر شد.

با این حال، پس از این خوش‌بینی اولیه، روند صلح در وضعیت شکننده و بدون ضمانت باقی مانده است. دولت رجب طیب اردوغان هنوز هیچ پیشنهاد سیاسی مشخصی به پ.ک.ک ارائه نکرده و نشانه‌ای از حضور این حزب در ساختار سیاسی ترکیه دیده نمی‌شود. همچنین هیچ گام ملموسی برای گسترش حقوق مدنی کردها، از جمله به‌رسمیت شناختن زبان کردی به‌عنوان زبان رسمی، برداشته نشده است.

به گفته «اوزجان ییلماز»، پژوهشگر دانشگاه ژنو، دولت ترکیه منتظر است تا نهادهای امنیتی تأیید کنند که پ.ک.ک به‌طور کامل منحل شده است، سپس اقدامات سیاسی بعدی را آغاز کند. در همین حال، پارلمان ترکیه با تمدید مجوزی سه‌ساله به ارتش اجازه داده است تا عملیات فرامرزی علیه پ.ک.ک و داعش را در خاک عراق و سوریه ادامه دهد.

در این میان، وضعیت شمال سوریه نیز به پیچیدگی مسئله افزوده است. در این منطقه، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و شاخه اصلی آن، یگان‌های مدافع خلق (YPG)، اداره منطقه‌ای خودگردان را در امتداد مرز ترکیه در دست دارند؛ امری که از نگاه آنکارا تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی محسوب می‌شود، زیرا دولت ترکیه این نیروها را شاخه‌ای از پ.ک.ک می‌داند.

با وجود نزدیکی ایدئولوژیک میان پ.ک.ک و ی.پ.گ، فرماندهان نیروهای کردی در سوریه از اجرای دستور اوجالان برای خلع سلاح خودداری کرده و آن را «موضوعی داخلی مربوط به پ.ک.ک» توصیف کرده‌اند. این موضع، بی‌اعتمادی ترکیه را بیشتر کرده است، زیرا آنکارا بیم دارد الگوی خودگردانی کردها در سوریه الهام‌بخش کردهای ترکیه شود.

در میدان نبرد نیز تنش میان نیروهای کردی و ارتش سوریه در حال افزایش است. هرچند در ماه مارس توافقی برای ادغام اداره خودگردان کردها و نیروهایشان در ساختار دولتی سوریه امضا شد، اما بی‌اعتمادی متقابل عمیق باقی مانده و در استان‌های حسکه و رقه درگیری‌های پراکنده رو به افزایش است. دو طرف یکدیگر را به تحریک و نقض توافق متهم می‌کنند.

ترکیه هشدار داده است اگر مسئله ادغام منطقه خودگردان تا پایان سال حل نشود، آماده است از دمشق؛ حتی در قالب عملیات نظامی مستقیم حمایت نظامی کند. منابع آگاه به بلومبرگ گفته‌اند که مقامات ترکیه تابستان امسال توافقی با ارتش سوریه امضا کرده‌اند که به موجب آن، آنکارا می‌تواند تجهیزات نظامی در اختیار دمشق قرار دهد تا علیه نیروهای کردی در سراسر نوار مرزی اقدام کند.

اما کارشناسان هشدار می‌دهند که هرگونه حمله نظامی جدید ترکیه در خاک سوریه می‌تواند روند صلح با پ.ک.ک را که به‌تازگی نشانه‌هایی از پیشرفت نشان داده بود، به‌کلی نابود کند. به گفته اوزجان ییلماز، «حمله بزرگ ترکیه به کردها در سوریه، پایان کامل روند صلح خواهد بود؛ زیرا از نگاه پ.ک.ک، چنین اقدامی نشانه شکست مطلق است.»

در فضای پرابهام کنونی، ترکیه در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است: یا باید مسیر گفت‌وگو و راه‌حل سیاسی برای حل مسئله کردها را برگزیند، یا با بازگشت به چرخه خشونت و درگیری‌ مجددا وارد روندی  شود که بیش از چهار دهه این کشور را در وضعیت شکننده قرار داده است.

نشریه کوها مقدونیه

کد مطلب 2790238

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha